Feragat kelime anlamıyla Hukuk Sözlüğü'nde vazgeçme olarak yer almaktadır. (Şener, 2001:220) HUMK 91. maddede feragat, iki tarafın da netice-i talebinden vazgeçmesi olarak tanımlanmıştır. Oysaki netice-i talepte bulunan davacıdır ve esasında yalnızca davacı davasından feragat edebilir. (Gözübüyük, 2001:761) Davalı tarafın feragat etmesi gibi bir durum söz konusu değildir. (Karagözoğlu, 1975:18)
İdari yargıda davalar çoğu zaman belli bir kişinin haklarını, çıkarlarını ilgilendirmekle birlikte aynı zamanda geniş toplum kesimlerini de etkileyebilir. Bu niteliği ile de idari yargı biryandan uyuşmazlıkları çözerken diğer yandan da idarenin yargısal denetimini yapar. Bu denetimle de hukuk düzeninin korunmasını sağlar. (Dere, 2001:63) Hukuk mahkemelerindeki davalarda tarafların iradeleri esas iken, idari yargıda resen araştırma yapma ve geçeği ortaya çıkarma konusunda mahkemeye yetki verilmiştir. Davanın yürütülmesi ve sonuca bağlanması konusunda, adli yargıdan farklı olarak davanın taraflarının iradesine bakılmaksızın mahkeme yetkilendirmiştir. Her ne kadar idari yargı kendiliğinden harekete geçmiyor olsa da, yargı süreci başladıktan sonra tarafların feragati ile davadan vazgeçilmesi söz konusu olamamaktadır. (Dere, 2001:64)
Genel olarak idari yargıda, tam yargı davalarında ve bireysel uygulamaların iptali davalarında, HUMK’da geçerli olan davalardan feragat etmenin idari yargılama usulünde de geçerli olduğu, kural olarak bu davalardan vazgeçilebileceği kabul edilmektedir. (Dere, 2001:64)
İdari yargıda davadan feragat edebilmek esasen davanın niteliğine bağlıdır. Prensip olarak bireysel işlemlerin iptal davalarından feragat etmek mümkün olmaktadır. Ancak düzenleyici işlemlerin iptali davalarında feragat etmenin mümkün olmaması gerekir. Bu gereklilik aynı zamanda bireylerin davadan feragat etmeleri yönündeki olası yönlendirme ve baskıların da önünü kesecek ve bireyin yürütme karşısında haklarını korunması anlamında etkili olacaktır.
Bireysel olmanın ötesinde, toplumda başkalarını da etkileyecek olan düzenleyici işlem davalarında, davacı davasından feragat etse bile, yargı davaya devam etmeli ve sonuçlandırmalıdır. Anayasamızda yer alan temel hak ve özgürlüklere ilişkin maddeler de bunun böyle olmasının gerektirir.
Dr. Çağlar Erbek, İzmir 2012
Kaynakça:
Dere, Ahmet., Davadan Feragat, Selçuk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya 2007, s.63
Gözübüyük, Şeref – Dinçer, Güven., İdari Yargılama Usulü, 2. Baskı, Ankara 2001, s.761.
Karagözoğlu, H. Fevzi., Danıştay Yargılama Usulünde Davadan Feragat ve Kabul, Ankara 1975, s.18.
