Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 Kasım 2015’deki uçak krizinin ardından bugün ilk kez bir araya geldi.
Rusya'nın St. Petersburg kentinde bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin, iki ülke arasında ilişkilerin eskiye dönmesi konusunda kararlılık vurgusu yaptı. İki lider, Suriye konusunu ele almak için 2 saat süren bir görüşme daha gerçekleştirdi. Görüşme sonrası Putin ve Erdoğan, iş dünyası toplantısında konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Erdoğan: FETÖ'nün iki ülke ilişkilerine kastettiği anlaşılıyor" dedi.
Rus basınına yaptığı açıklamada, "İki ülke arasında yeni bir sayfa açılacak" diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, sabah saatlerinde Rusya’nın St. Petersburg kentine gitti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya lideri Putin, başbaşa ve heyetlerarası görüşmelerin ardından ortak bir basın toplantısı düzenledi ve soruları yanıtladı.
PUTİN: İLİŞKİLERİMİZİ TEKRAR İNŞA EDECEĞİZ
"Görüşmelerin yapıcı olduğunu" dile getiren Vladimir Putin, şu ifadeleri kullandı:
"İlişkilerimiz tarihinde farklı dönemler vardı. Karşılıklı saygı ve ortaklık öne çıkıyordu. Bu dönemde yapılan ziyaretle Türk ortaklarımız ilişkileri tekrar inşa etmekten yana olduklarını gösterdi.
Bu görüşme iki ülke ilişkilerinin geleceği açısından önem taşıyor. Türk-Rus ilişkilerinin tamamına yönelik yapıcı bir görüşme gerçekleştirdik. Önceliğimiz, krizden önceki döneme dönmektir. Bu çok önemli bir hedeftir.
Türkiye'ye karşı kısıtlamaları kademeli olarak kaldıracağız. İşbirliği mekanizmalarını canlandıracağız. KEK toplantısı sonbaharda, ÜDİK zirvesi ise önümüzdeki yıl düzenlenecek."
ORTA VADELİ PROGRAM
İki ülke ilişkilerini eski seviyelere çekmeyi planladıklarını ifade eden Putin, "Türkiye-Rusya ilişkilerinin tam olarak inşa edilmesini istiyoruz ve bunu yapacağız. Hükümet düzeyinde 2016-2019 yıllarını kapsayacak ticari, ekonomik, kültürel ve sanayi işbirliği programı hazırlama kararı aldık. Bu programın hızlı bir şekilde onaylanıp kabul edilmesini umut ediyorum. Bunun için karma komisyonlar çeşitli görüşmeler gerçekleştirecek. En kilit noktayı enerji projeleri tutuyor. Somut adımlar atmamız gerekiyor. Charter uçuşlar düzenlenecek, projeler yürüyecek. Son derece açık yürekli yapılan görüşmeler için Erdoğan'a teşekkür ediyoruz" diye konuştu.
ERDOĞAN: İKİ TARAF DA KARARLI
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ise şu ifadeleri kullandı:
"Değerli dostum Putin'e nazik daveti için teşekkür ediyorum. Sayın Putin ile kapsamlı ve yararlı görüşmeler gerçekleştirdik. İlişkilerimizin yeniden eski seviyelere ve hatta ötesine taşınması hususunda, iki taraf son derece kararlıdır ve gerekli iradeye sahiptir. Kanaatim odur ki, iki ülke kamuoylarının bizlerden beklentisi de bu yöndedir. Bu itibarla bugün yaptığımız görüşmeler neticesinde siyasi, iktisadi, kültürel ve beşeri alanlarda, Türkiye-Rusya ilişkilerini olması gereken seviyelere tekrar taşıyacak kararları almış bulunuyoruz. Akkuyu, stratejik yatırım olacak.
Türk Akımı projesi hızlı bir şekilde hayata geçirilecektir. Türk Akımı projesinin Avrupa'ya geçmesi noktasındaki adımları ilgili bakanlarımız sürdürecektir.
İşbirliğimiz bölgesel ve küresel barışın tesisi bakımından da çok önemlidir. Bu noktaya ortak bir vizyon sayesinde geldik. Temaslarımızı her seviyede yoğun şekilde sürdüreceğiz.
Üst düzey işbirliği konseyinin yeniden canlandırılması, charter uçuşların tekrar hayata geçirilmesi, tarım ürünleri dahil ikili ticaretleri kısıtlayan tedbirlerin ortadan kaldırılması, Türk müteşebbislerinin Rusya'daki faaliyetlerinin önünün açılması, vizesiz rejimin tam teşekkülü şekilde tekrar yürürlüğe konması gibi başlıklarda gerekli adımları inşallah peyderpey ve müştereken atacağız."
Erdoğan, 15 Temmuz darbe girişimiyle ilgili olarak "Türkiye, ülke tarihimizin en alçak girişimlerinden birini yaşadı" diye konuştu.
Erdoğan ve Putin, yaptığı açıklamaların ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
SURİYE KONUSU
Erdoğan, bir soru üzerine Suriye konusunu henüz ele almadıklarını ifade ederek, "Putin ile dar kapsamlı ikili bir görüşmemiz daha olacak. Konuyu basın toplantısı sonrası ele alacağız" diye konuştu.
Putin ise aynı soruya "Suriye krizinin çözümüne yönelik görüş ayrılıklarımız olduğu malum. Dışişleri Bakanlıkları ve istihbarat birimlerinin katılımıyla krize çözüm yolu bulma konusunda mutabık kaldık. Demokratik çözümler ancak demokratik yollarla bulunur. Suriye krizinin çözümü konusunda hedefimiz aynı. Bu ortak yaklaşıma uygun çözümü bulmaya çalışacağız" diye yanıt verdi.
"TÜRK AKIMI GÜNEY AKIMI'NA ALTERNATİF DEĞİL"
Putin, Türk akımı konusundaki bir soru üzerine "Sayın Erdoğan bu projesinin gerçekleştirileceğini söylemişti. Türkiye'de hangi adımlar atılabilir bazı yasalar çıkarılması gerekiyor mu acaba? Bizim aramızdaki ekonomik ilişkiler hiçbir zaman siyasete alet olmadı. Biz Türk Akımı'nın Güney Akımı'na bir alternatif değil, işbirliğimizi artıracak proje olmasını öngörmüştük" diye konuştu.
Putin, Türkiye ile olan işbirliğinin enerjiden ibaret almadığını da dile getirdi.
Erdoğan, Akkuyu Nükleer Santrali ve Türk Akımı konusunda "Akkuyu projesiyle ilgili buranın stratejik yatırım haline getirilmesi konusuydu. Bu karar alınacak ve Akkuyu stratejik yatırım konusu içerisinde yerini alacaktır. Bir diğer konu da Türk Akımı meselesi. Rusya'dan aldığımız doğalgaz miktarı 28 milyar metreküptür. Bu Türk Akımı'nın gelişinde iki hat olacak. Bu hatların inşa edilmesi öncelikle görevlerimiz arasındadır" ifadelerini kullandı.
"VİZE SORUNU ÇÖZÜLMEK ZORUNDA"
Bir soru üzerine vize sorununun çözülmesi gerektiğini kaydeden Putin, "Bunun ekonomik yansımaları var. Türk ortaklarımız bazı konulara dikkatimizi çekti. Bunu ele alacağız" dedi.
Putin, şöyle konuştu: "Normalleşmeyi istiyorduk bunu da gerçekleştireceğiz. Her şey çok çabuk gelişmiş durumda bu yaptırımların çerçevesi içerisinde bazı değişimler de gerçekleştirildi. Öncelikli olarak ticaret ilişkilerimizin normalleştirilmesini planladık. Hükümet düzeyinde bir karar aldık. Önümüzdeki haftalarda da atılacak adımlarla tabii ki önümüzdeki günlerde görüşmemiz gereken konular da var. Karşılıklı komisyonlarımızın ne şekilde adımlar attığını izlemenizi tavsiye ederiz. Vize sorunu da şu ya da bu şekilde çözülmek zorunda çözmemiz gerekiyor."
"CHARTER MÜZAKERELERİ HIZLANACAK"
Erdoğan, iki ülke arasındaki ticaret hacmini 100 milyar dolara ulaştırma hedefinde olduklarını ifade ederek, "Biz Türkiye-Rusya ilişkilerinde ekonomik alanda 35 milyar doları ticaret hacmi olarak yakalamış iki ülkeyiz. Son yaşanan gelişmeden dolayı bu rakam 27-28 milyar dolara indi. Yüksek Düzeyli Stratejik Ortaklık gibi bir anlaşmayı yapmıştık. Hedefimiz 100 milyar dolar gibi bir hedef koymuştuk. Bu hedefe kararlı yürüme azmindeyiz. Bu sürece aynı kararlılıkla devam edeceğiz. Rusya'da Türkiye'ye gelen turist noktasında halklarımızın kaynaşması noktasında da çok çok önemliydi. Sayın başkan özellikle charter uçuşlara yönelik müzakerelerin hızlanacağını söylediler."
"ABD'Lİ ESİRLER İÇİN ARACI OLDUK"
Putin, "Bazı haberlere yer verdiler Suriye hapishanelerindeki 4 Amerikalı'nın çıkarılması gibi. Devreye girdiniz mi?" sorusuna şöyle yanıt verdi:
"Evet, Amerikan tarafı bir kaç ay önce bize böyle bir ricada bulundu. Suriye iktidarıyla görüşüp esirleri aldık ve ABD tarafına teslim ettik. Herhangi bir para ödemedik, insani amaçla böyle bir yardımda bulunduk. Gelecekte de herhangi bir devletin vatandaşına yardım etmek isteriz. İki devletin ilişkiler açısında zor bir dönemdi. Türk dostlarımıza bu zorlukları atlatabileceğimizi düşündüğümü söylemek istiyorum."
SURİYE ZİRVESİ
Öte yandan, Suriye konusunu görüşmek için akşam saatlerinde bir kez daha bir araya gelen Erdoğan ve Putin'in 2 saat süren görüşmesi sona erdi. Toplantıda görüş ayrılıklarını aşma konusunun ele alındığı öğrenildi.
GÖRÜŞME KONSTANTİNOVSKİ SARAYI'NDA
Erdoğan ve Putin, Konstantinovski Sarayı'nda saat 14.00 sıralarında baş başa bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşme basına kapalı olarak yapıldı.
Rusya lideri Putin, görüşmenin yapılacağı salonda Erdoğan'ı ayakta karşıladı.
PUTİN: İKİ ÜLKE DE NORMALLEŞME İSTİYOR
Vladimir Putin, burada gazetecilere yaptığı açıklamada, görüşmenin iki ülkenin ilişkileri normalleştirmeyi istediğinin göstergesi olduğunu dile getirdi.
Darbe girişiminin ardından Erdoğan'ı arayan ilk liderlerden biri olduğunu vurgulayan Putin, "Her türlü darbe girişimlerine karşıyız" dedi.
Vladimir Putin, şöyle konuştu:
"Son yıllardaki ilişkimiz benzersiz bir nitelik taşıyordu. Geçen sene ilişkiler son derece düşük seviyeye indi. Bugün Türkiye'nin iç siyasetinde yaşanan zor duruma rağmen buraya gelmeniz hepimizin ikili ilişkilerin normalleşmesini istediğinin bir göstergesidir. Bu da her iki ülke halklarının yararına olacaktır.
"HER TÜRLÜ DARBE GİRİŞİMİNE KARŞIYIZ"
Darbe girişimi sonrasında sizi arayan ilk liderlerden bir oldum. Burada bizim ilkesel tutumumuzu tekrar hatırlatmak istiyorum. Biz anayasaya aykırı olan her türlü girişimin karşısındayız. Sizin yönetiminizde Türk halkının bu sorunun üstesinden geleceğini umut ediyorum. Ticari ve ekonomik ilişkilerin yeniden kurulması, terörle mücadele konuları ele alınacak. Bu fırsat için teşekkür ediyorum, hoş geldiniz" dedi.
ERDOĞAN: BÜYÜK HEDEFLER BELİRLEDİK
Putin'in ardından konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, iki ülke arasındaki ilişkilerin olumlu bir süreceğe girdiğini dile getirdi.
15 Temmuz sonrasında kendisini arayan Putin'e teşekkür eden Erdoğan, şu ifadeleri kullandı:
Aslında planlanan malum G20 Zirvesi’ydi. Tabii o nahoş olaydan sonra, bunun böyle süratle bir araya gelmemize vesile olması sebebiyle bundan dolayı gerçekten teşekkür ediyorum.
Çünkü Türkiye-Rusya ilişkileri çok farklı bir olumlu sürecin içerisine girmiştir. Önümüzde büyük hedefler belirlediğimiz bir süreçtir. İnanıyorum ki şimdi attığımız ve atacağımız bu adımlarla çok daha farklı sürecin içerisine gireceğiz. 15 Temmuz darbe girişiminde, ertesi gün sizlerin lider noktasında bizi arayışı hem tüm heyetimizi hem de tüm halkımızı mutlu etmiştir.
Pazar günü İstanbul'da yapılan miting halkımızın demokrasiye sahiplenişi bakımından çok anlamlıydı.
"DAYANIŞMAMIZ SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNE YARDIMCI OLACAK"
Bu ziyaretle beraber sırası bizde olan üst düzey istişare konseyi toplantılarına başlayacağımız için de çok mutluyuz. Aramızda masada olan birçok ikili ilişkilerimiz var. Bölgenin siyasi olarak bizlerden beklentileri var. İnanıyorum ki, dayanışmamız bölgedeki sorunların çözümüne yardımcı olacaktır. Ben tekrar çok teşekkür ediyorum."
1 SAAT 45 DAKİKALİK ZİRVE
Erdoğan ve Putin, arasındaki baş başa görüşme 1 saat 45 dakika sürdü.
Erdoğan ve Putin daha sonra heyetler arası çalışma yemeğine geçti.
Görüşmede; Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuri Uşakov da hazır bulundu.
Görüşmede; Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuri Uşakov da hazır bulundu.
Rusya ziyaretinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mehdi Eker ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan da eşlik ediyor.
15 Ekim'de iki ülke, İstanbul'da Karma Ekonomik Konseyi Toplantısı’nda biraraya gelecek. Enerji bakanları tüm bu projeleri yeniden ele alacak.
