Қазақ, орыс, түрік, ағылшын, француз. Мұстафа Шоқай осы бес тілді еркін меңгеріп еді. Қылқалам шебері Әбілқасым Сәрсенбаев кітабын осы тілдерге тәржімалап шығарды. «Мұстафа Шоқай суретші көзімен» деп аталатын еңбекте азаттық үшін күрескен атпал азаматтың өмірі көркем тілмен баяндалып, рухани әлемі суретпен әсем безендірілген.
Әбілқасым Сәрсенбаев салған мына суреттегі шоқайтанушы ғалым Әбдіуақап Қараның Мұстафа Шоқай туралы кітабы да бүгін француз тілінде жарық көрді. Қазақ, түрік тілдеріндегі нұсқасы оқырманға осыдан 11 жыл бұрын ұсынылған болатын. Түркияда «Биография саласындағы ең үздік кітап» деп бағаланған еңбекке Мұстафа Шоқайдың 700-дей мақаласы жинақталып, басылған.
Әбдіуақап Қара, кітаптың авторы, шоқайтанушы ғалым:
Кітаптың маңыздылығы - әлемдегі бүкіл деректерді жинадым. Сонда байқағаным, Мұстафа Шоқай- ешқандай ұлтшылдармен бірге жұмыс істемеген, қарсы болған. Мен бейтарап болуға тырыстым. Неге біз оның жақсы жағын қараймыз, кемшілігі жоқ па деп, оны да іздедім, Бірақ, ондай ақпарат таба алмадым.
Тәуелсіздік жолында күрескен қайсар азаматтың адалдығын аңғарды ма, үшінші қабаттағы мына баспананы Франция үкіметі кезінде Мұстафа Шоқайға сыйға тартыпты.
Алаш арысы 18 жыл тұрған пәтер қазір өзге біреулердің меншігінде. Дегенмен, Ножан Сурмарн қаласының әкімдігі Шоқайға қатысты дүниенің барлығына бас-көз болып отыр.
Терезие Томе, Францияның Ножан қаласы әкімінің орынбасары:
Бұл кісі туралы мен көп оқыдым. Адамгершілік қасиеті керемет болған. Жалпы, қазақ халқы өте мәдениетті халық. Сіздердің мәдениеттеріңіз бен әдебиеттеріңіз бай. Осындай ортақ шара Қазақстан мен Франция арасындағы қарым-қатынастың одан әрі дамуына тың серпін береді деген сенімдемін.
Нұрсулу Қасым, тілші:
Осы Ножан Сурмарн қаласында 2010 жылы Мұстафа Шоқайға арнап мына ескерткіш орнатылған болатын. Жат жерде қаза болған жерлестеріне туған жердің топырағы бұйырсын деп, қызылордалықтар сол жылы бір уыс топырақ әкелген екен. Енді осы ескерткіш орналасқан саябаққа жақын күндері Франция үкіметі ресми түрде Мұстафа Шоқайдың есімін береді.
Нұрсұлу ҚАСЫМ
